Wat willen we toch graag elkaars problemen oplossen! Die ochtend coach ik een intervisiegroep en ik vind het echt prachtig om te zien hoe graag Anna Joost wil helpen vanuit haar herkenning op zijn probleemsituatie. Ze wil hem verlossen van zijn probleem met de oplossing die ze kant en klaar in haar hoofd paraat heeft…”Als je nou maar meer ….. of ….doet, dan komt het helemaal goed! Haar betrokkenheid op hem is zichtbaar en voelbaar. Geloof me, bij mij heeft dat ook gewerkt!”. Ze helt erbij naar voren en zet haar zinnen kracht bij door met haar vinger in de tafel te priemen.
Vaak ís het ook constructief om oplossingen te delen, bijvoorbeeld in de situatie als iemand niet weet hoe je veilig een lamp moet aansluiten. Een duidelijke instructie (“Doe de stoppen uit voordat je aan de slag gaat met de aansluiting”) is dan echt heel erg handig en adequaat.
Maar welke oplossing is adequaat voor Joost zijn vraag: “Hoe Kan ik overdag beter met mijn energie omgaan zodat ik s ‘avonds nog energie overhoud voor mijn gezin?” Anna denk vanuit haar eigen ervaring precies te snappen waar Joost mee kampt en bestookt hem met haar oplossing: “Joost, je moet je de problemen van je werk gewoon niet zo aantrekken. Sluit je computer als je naar huis gaat en laat daarmee alles achter. En geniet dan gewoon van je vrije avond.” Dit is verre van helpend voor Joost die kampt met een heel ander issue: Hij kan zich slecht focussen en wordt doodmoe van de afleiding in de kantoortuin. De oplossing van Anna is een oplossing voor een probleem dat Joost niet heeft, en dat is frustrerend voor hem. Zo helpt ze hem van de regen in de drup..
Anna zal zich eerst moeten verdiepen in Joost om echt helpend te kunnen zijn. Ze zal haar overtuiging dat ze Joost precies snapt en weet wat goed voor hem is even aan de kant moeten zetten. Ze zal hem moeten bevragen met een open vizier. Ze zal ervoor moeten waken dat ze niets invult en dus ook geen sturende of suggestieve vragen stelt. (Anna zou haar gedrag (ze wil graag helpen) kunnen veranderen als ze zou weten dat ze Joost hiermee juist niet helpt. Als Anna dat zou inzien zou ze sneller bewustzijn krijgen op haar gedrag.
Met open vragen (die beginnen met W of H, zoals wie, wie, wat, waar, waartoe, hoe,) help je de ander te verwoorden wat er voor hem of haar speelt in de situatie. Dit kunnen feitelijke vragen zijn (“Wat kost je zoveel energie op het werk?”) , of vragen die gaan over de emotionele beleving van de situatie (Wat doet het met je dat je savonds zo moe thuis komt?”).
Veel LSD gebruiken, Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Luister, vat het antwoord samen en ga daarop door met een nieuwe vraag (“Je vertelt dat je last hebt van je naaste collega als hij aan het telefoneren is. Waar heb je nog meer last van?”). Wat ook heel goed werkt is het inlassen van een stilte na een antwoord. Die stilte maakt het mogelijk dat wat er gezegd is op je in te laten werken. Voor degen die geantwoord heeft als ook jezelf, om een volgende vraag te stellen.
Maak daarbij gebruik van je zintuigen. Wat “vertelt” iemand met zijn lichaam? Zo zie je de glimmende oogjes, de afhangende schouders, de onrustige benen of hoor je de flinke zucht die met de gesproken tekst meekomt. Dit is de non-verbale communicatie waarin ook veel informatie verborgen zit waarop je doorvragen kunt. Ook hier weer niet gaan invullen, maar open vragen blijven stellen naar aanleiding van je observaties: “Je begint helemaal te stralen als je over je kinderen vertelt, wat voor een rol spelen ze in je leven? Of “Toen je over je leidinggevende begon, ontstond er een rimpel in je voorhoofd. Hoe ervaar je de werkrelatie met haar?” Zo komen er nieuwe aspecten van het probleem aan het licht en ontstaat er bewustzijn over de diepere oorzaken van het probleem, en daarmee over de richting waarin de oplossing te vinden is.
Omdat we zo graag willen fixen staan we niet toe de verdieping achter een vraag te zoeken. In interactie met anderen, zoals bij intervisie is dat een extra uitdaging. Anna wil graag helpen, haar drive is haar kennis in te brengen en ‘stiekem’ daar ook erkenning voor te krijgen. Zo beantwoordt ze niet Joost’s behoefte maar haar eigen behoefte om gezien te worden.
Help ik de case-inbrenger ermee, of stel ik de vraag om er voor mezelf iets mee te bereiken? Anna kan deze vraag aan zichzelf stellen, maar ook haar intervisiegenoten kunnen deze vraag haar aanreiken. Zo helpen ze elkaar om uit het moeras van fix-verslaving te blijven.
En daarnaast maken ze gebruik van de tricks:
- Open vragen stellen
- LSD
- Stiltes laten vallen
- Non-verbale communicatie benoemen en gebruiken voor vragen
- Geen oplossingen
Joost concludeert uiteindelijk zelf wat de essentie is zijn vraag. Hij bedankt Anna dan oprecht voor haar bijdrage daaraan. Hij is nog niet aan een antwoord toe, maar het is voor dat moment al genoeg dat hij zijn vraag herformuleert, omdat hij zicht heeft gekregen op wat er eigenlijk aan de hand is. En wie weet neemt hij ergens de komende periode een besluit, wat een positief effect zal hebben op de kwestie rond zijn focus. Gelukkig beginnen we de volgende intervisiesessie altijd met een rondje terugblikken op de vorige keer en zullen we horen wat de sessie hem uiteindelijk heeft opgeleverd.
Op deze manier wordt de intervisie sessie voor Joost én Anna een verademing. En daar word ik als intervisiecoach dan weer blij van.
Mooie herkenbare situatie. Ook ik zit regelmatig in intervisie bijeenkomsten en herken zowel de valkuil van de oplossing aan willen bieden, als het genot van de goede vragen voorgelegd te krijgen, zodat mijn vraag helderder wordt.
Ben benieuwd of voor ons als lezers dit verhaal ook wordt vervolgd.