Zo, jij kunt echt goed luisteren!

luisteren Boeddha

De vrouw die een verhaal tegen mij vertelt,  stopt met praten en zegt het opeens tegen me. Ze is zichtbaar onder de indruk. Beduusd van haar compliment vraag ik mezelf af wat ik dan gedaan heb. Luisteren lijkt zo vanzelfsprekend, maar is het niet. Want hoe vaak wachten we niet op het moment, met een half luisterend oor, om ons eigen verhaal af te steken. Of gaan we adviezen geven op vragen die niet gesteld zijn…

Voor goed luisteren is ruimte in jezelf nodig. Om hetgeen dat iemand je vertelt te laten indalen, voorbij het oordeel. Waardoor je niet direct vanuit je vertrouwde en beoordelende denkkader reageert. En daarmee de betekenis van wat er wordt gezegd op een ander plan komt. Zodat er aandacht is voor dat wat er in het gesprek aan het ontstaan is.
Otto Scharmer van de U-bocht heeft onderscheid kunnen maken in de manieren waarop we luisteren, hij heeft dit de 4 niveaus van luisteren genoemd. Ze helpen om je bewuster te worden hoe je luistert. De eerste drie zullen vertrouwd zijn, met de vierde kun je de communicatie met elkaar echt naar een hoger plan tillen.

Luisteren in 4 niveaus

Niveau 1: Innerlijk luisteren Je luistert naar de woorden van de ander, maar je concentreert je vooraluisterenl op wat dat voor jou betekent. Je hoort wat je al kent en de rest negeer je. Je wacht bijv. op het moment om het gesprek over te nemen.
Niveau 2: Gericht luisteren Je gaat pas gericht luisteren, wanneer de informatie afwijkt van wat je al weet. Deze nieuwe informatie wordt toegevoegd aan wat al bekend is.
Niveau 3: Empatisch luisteren Je verplaatst je in het perspectief van de ander, zonder daar een oordeel over te geven. Het luisteren is niet gefocust op de informatie die overgedragen wordt, maar veel meer op het gevoel daarachter. Je vangt signalen op die op een andere (onbewuste) golflengte worden uitgezonden. Sfeer, energie, uitstraling, omgeving etc.. Het gaat meer om de ander horen met zijn of haar gevoelens erbij en de gevoelens van jezelf daarnaast. Hierdoor kun je de ander ook snappen en respecteren.

Niveau 4: Generatief luisteren Je luistert om te creëren, zonder dat je persoonlijkheid in de weg staat. Door af te stemmen op zowel je eigen intuïtie als de omgeving, zo worden pure gedachten en ideeën aangeboord.

 

De vrouw was helaas al weggelopen, ik had haar willen vragen waar ze zo van onder de indruk is. Ik was blij met haar compliment.  Nu met de kennis van Scharmer zijn luisterniveaus realiseer ik me dat ik  waarschijnlijk luisterde op het empatische niveau 3.  Voor mij als coach is het ook wel handig dat ik dat makkelijk opbreng. ik vraag me af of ik zelf gesprekssituaties ken die op niveau 4 te plaatsen zijn. En dan kom ik uit op intervisiesessies of appreciative inquiry sessies. Waarin ik, we onszelf overstijgen. En er dingen gezegd worden die we niet hadden kunnen bedenken. En nu snap ik weer beter waarom ik zò van deze methodes houd.

Wat kom jij in het luisteren tegen? Herken je de niveaus?  Bij jezelf en/of  bij anderen? Heel erg leuk als je het hieronder delen wilt:

10 Responses to Zo, jij kunt echt goed luisteren!

  1. Johan Roels 8 maart 2016 at 20:46 #

    Dag Marlies,

    Ik ken Otto onderhand zo’n zestien jaar. Ik ontmoette hem in het kader van de ‘Systems Thinking in Action’ Conferentie in Atlanta (1999). Hij introduceerde daar de wellicht eerste versie van z’n U model dat hij toen samen met Joseph Jaworski (onder meer auteur van het prachtig boek ‘Synchronicity’) aan het ontwikkelen was. Ik had zelfs een persoonlijk gesprek met hem. Ik zag toen al dat zijn denken veel raakvlakken had met waar ik op dat moment reeds zo’n vijf jaar mee bezig was: “Creatieve wisselwerking” (Creative Interchange). Mijn mentor was (en is nog steeds) dr. Charlie Palmgren, die Creative Interchange vertaalde naar de Business wereld en ook de broodnodige condities en de ondersteunende vaardigheden identificeerde.

    Op Charlie’s werk heb ik uiteindelijk een model gebouwd voor ‘moeilijke dialogen’. Cruciale dialogen (Garant, 2012) is volledig gebaseerd op Creatieve Wisselwerking. Het Cruciale Dialogen Model steunt anderzijds ook op het Dialoog model van de Nederlandse Stichting Dialoog en dus van Lex Bos. Het heeft uiteindelijk de vorm van een vlinder, dus noem ik het soms het ‘butterfly’ model.

    Om nu te komen op de vier niveaus die Otto gebruikt. Ook ik heb gelijklopende en wel in de fasen 1 ‘Communicatie’ en 2 ‘Appreciatie’, de linkerzijde van het dialoogmodel (niet toevallig de linkerzijde van Otto’s U).

    Twee niveaus in fase 1 Communicatie (1) Luisteren en (2) Begrijpen; en twee niveaus in fase 2 ‘Appreciatie’ (3) Waarderend Begrijpen en (4) Vormen van een gedeeld Mentaal Model. Dus geheel synchroon met Otto’s vier fasen.

    Indien u met Creative Interchange en met dr. Charlie Palmgren wilt kennismaken, dat kan. Charlie is namelijk deze zomer, geheel onverwachts voor een kleine week m’n gast. Charlie stond er op dat ik een workshop zou reageren. En gezien ik m’n derde vader niets kan weigeren heb ik de veertiende bijeenkomst van het Cruciale Dialogen Genootschap voorzien op 7 juli in b-9971 te Lembeke. Ondertussen zijn op één week reeds twaalf van de twintig beschikbare zitjes gereserveerd!

    • Marlies Maas Geesteranus 9 maart 2016 at 12:55 #

      Dag Johan, veel dank voor je reaktie. Er komt veel in samen, ik herken het in je verhaal en in mijn eigen manier van werken. Bijzonder hoor, zo blijven we evolueren en co creëren.

  2. janny ter meer 7 maart 2016 at 14:18 #

    Verhelderend artikel, Marlies. Ik herken de eerste drie niveaus, niveau 4 herken ik uit situaties waarin ik iets zeg waar ik zelf verbaasd over ben. En ja, volgens mij heb je gelijk, en speelt dit niveau bij opstellingswerk en waarschijnlijk ook bij voice dialogue-sessies.

    • Marlies Maas Geesteranus 7 maart 2016 at 15:55 #

      Mooie aanvulling Janny. Bij voice dialogue creeër je inderdaad ook ruimte om heel goed naar (delen in) jezelf te kunnen luisteren.

      • Janny ter Meer 9 maart 2016 at 16:22 #

        Eén keer per maand organiseer ik thuis een stilteavond, waarbij we luisteren naar de stilte. Ook dan ervaar ik niveau 4.

        • Marlies Maas Geesteranus 9 maart 2016 at 17:11 #

          Mooi Janny! Ik houd zo van de stilte als het geluid dat een klankschaal produceert helemaal verdwenen is, de stilte is dan bijna tastbaar. Denk ook dat dat luisteren op niveau 4 is. Fijn dat je zo meezoekt naar hoe het allemaal te ervaren is

  3. Marianne Panneman 6 maart 2016 at 19:19 #

    Interessant en inspirerend artikel Marlies! Vooral het ‘generatief luisteren’ fascineert me, van dit niveau van luisteren had ik nog niet eerder gehoord.

    • Marlies Maas Geesteranus 7 maart 2016 at 09:23 #

      Dank Marianne, je hebt nog niet eerder gehoord van generatief luisteren, maar de ervaring ken jij waarschijnlijk ook. Het is nieuw om die ervaringen te plaatsen onder luisteren. Daarmee wordt luisteren een activiteit met een veel grotere impact

  4. Elise van Bussel 4 maart 2016 at 11:03 #

    Dag Marlies,

    Dank je wel voor je inspirerende nieuwsbrief!
    Het filmpje 70-20-10 over informeel leren is heel helder en ik ga het ook gebruiken.
    De niveaus van luisteren van Otto Scharmer kende ik nog niet, maar ik herken ze wel. Op niveau 3 zitten we natuurlijk heel vaak als coach, maar wat zou de wereld er anders uitzien als we veel vaker op deze manier naar elkaar zouden luisteren…
    Niveau 4 gesprekken zijn magisch…en die momenten ken jij ook 😉

    Veel plezier in je werk & dank voor je inspiratie!

    • Marlies Maas Geesteranus 4 maart 2016 at 16:01 #

      Magisch, ik vind het een mooi woord om die “niveau 4 ervaringen” zo te omschrijven. Ik denk dat het systeem opstellingenwerk ook met dit niveau 4 raakvlakken heeft, wat denk jij Elise?

Geef een reactie